Opnieuw een fraaie recensie over mijn nieuwe autobiografische verhalenroman 'Wie de jeugd heeft kan wel janken'. Cor Gout, redacteur van literair tijdschrift Extaze, schrijft het volgende.
Wie van lange, gebeeldhouwde zinnen houdt komt bij John Toxopeus niet aan zijn trekken. Toxopeus houdt zijn zinnen kort, althans, zo lijkt het. Want vaak zijn de zinnen die hij schrijft langer dan wat je voor je ziet. De zinnen laten openingen waarin zich onzichtbare informatie bevindt. De goede lezer kan die leegtes invullen.
Het verhaal Ik geef nooit op beschrijft de schijnbaar uitzichtloze pogingen van de hoofdpersoon om zijn rijbewijs te halen. Voor de zevende poging drinkt hij zich moed in. Drie glazen port. Het helpt.
‘”Hoe voel je je,” vroeg mijn rijinstructeur die op mij stond te wachten. “Gaat het lukken dit keer?”
Ik zei dat het zeker ging lukken. (zei hij, vertrouwend op de alcohol in zijn lichaam-cg)
“Je hebt toch niet gedronken?” vroeg hij (wel in de gaten hebbend dat zijn leerling zich wat buitensporig gedroeg en naar alcohol stonk -cg)
“Twee glaasjes mag,” zei ik (loog hij-cg)
“Godverdomme,” zei hij en zocht naar pepermuntjes in het dashboardkastje (vrezend dat het examen nu falikanter dan ooit mis zou lopen-cg)
“En nou heb ik geen bloemen,” zei mijn moeder toen ik thuiskwam (en hoorde dat hij geslaagd was, waar zij totaal niet op gerekend had-cg)
In Verschil moet er zijn heeft de hoofdpersoon zich aangemeld bij de jongerenorganisatie van de politieke partij van zijn vader. Sympathie voor de Amerikanen koestert zijn vader niet, voor Rusland des te meer. Tijdens de discussie wordt de hoofdpersoon aangemoedigd zijn mening over Mao en China ten beste te geven. Zijn verhaal gaat voorbij aan de kern van de zaak, maar:
‘Iedereen luisterde aandachtig. Een van de meisjes ging beneden frisdrank halen.’ (hij was nieuw in de kring en daarom gaven de anderen hem een kans en luisterden beleefd, maar de meisjes werden wat ongedurig en dachten dat het tijd werd voor enige ontspanning onder het genot van een glaasje fris-cg)
Soms volgt er een grote leegte na een dichterlijk woord of zinnetje, waarin een heel verhaal past. In Schermutseling gaat de hoofdpersoon naar zondagsschool en met de andere kinderen van deze instelling naar een zomerkamp. De grote attractie voor hem is Greetje, een meisje van zijn leeftijd. Het verhaal begint in de kerk, waar de dominee gewag maakt van de Russsche raketten met kernkoppen voor de kust van Cuba. Het verhaal eindigt in dezelfde kerk.
‘De dominee zei dat we God gingen danken dat het grootste gevaar was afgewend. Dat Hij de Russen in hun hart had gegeven om de kernwapens terug te trekken uit de Varkensbaai voor Cuba.
“Zie je wel,” fluisterde mijn vader, “die Amerikanen hebben altijd hulp nodig.”
Ik zag dat Greetje even naar me keek. Ze knipoogde. Dat dacht ik tenminste.’
De poëzie zit in dat laatste zinnetje: heeft Greetje ook gevoelens voor mij? Doorziet ze het karakter van mijn vader? Is er een verstandhouding? Voelt ze aan wat ik denk? Of verbeeld ik me dit allemaal?
Mooi is ook: ‘Halverwege de middag kwam oom Godfried met tante Sophie, een lieve vrouw met een deftige stem.’
Ze praat niet deftig, ze klinkt deftig, de deftigheid omgeeft haar.
Wie van lange, gebeeldhouwde zinnen houdt komt bij John Toxopeus niet aan zijn trekken. Toxopeus houdt zijn zinnen kort, althans, zo lijkt het. Want vaak zijn de zinnen die hij schrijft langer dan wat je voor je ziet. De zinnen laten openingen waarin zich onzichtbare informatie bevindt. De goede lezer kan die leegtes invullen.
Het verhaal Ik geef nooit op beschrijft de schijnbaar uitzichtloze pogingen van de hoofdpersoon om zijn rijbewijs te halen. Voor de zevende poging drinkt hij zich moed in. Drie glazen port. Het helpt.
‘”Hoe voel je je,” vroeg mijn rijinstructeur die op mij stond te wachten. “Gaat het lukken dit keer?”
Ik zei dat het zeker ging lukken. (zei hij, vertrouwend op de alcohol in zijn lichaam-cg)
“Je hebt toch niet gedronken?” vroeg hij (wel in de gaten hebbend dat zijn leerling zich wat buitensporig gedroeg en naar alcohol stonk -cg)
“Twee glaasjes mag,” zei ik (loog hij-cg)
“Godverdomme,” zei hij en zocht naar pepermuntjes in het dashboardkastje (vrezend dat het examen nu falikanter dan ooit mis zou lopen-cg)
“En nou heb ik geen bloemen,” zei mijn moeder toen ik thuiskwam (en hoorde dat hij geslaagd was, waar zij totaal niet op gerekend had-cg)
In Verschil moet er zijn heeft de hoofdpersoon zich aangemeld bij de jongerenorganisatie van de politieke partij van zijn vader. Sympathie voor de Amerikanen koestert zijn vader niet, voor Rusland des te meer. Tijdens de discussie wordt de hoofdpersoon aangemoedigd zijn mening over Mao en China ten beste te geven. Zijn verhaal gaat voorbij aan de kern van de zaak, maar:
‘Iedereen luisterde aandachtig. Een van de meisjes ging beneden frisdrank halen.’ (hij was nieuw in de kring en daarom gaven de anderen hem een kans en luisterden beleefd, maar de meisjes werden wat ongedurig en dachten dat het tijd werd voor enige ontspanning onder het genot van een glaasje fris-cg)
Soms volgt er een grote leegte na een dichterlijk woord of zinnetje, waarin een heel verhaal past. In Schermutseling gaat de hoofdpersoon naar zondagsschool en met de andere kinderen van deze instelling naar een zomerkamp. De grote attractie voor hem is Greetje, een meisje van zijn leeftijd. Het verhaal begint in de kerk, waar de dominee gewag maakt van de Russsche raketten met kernkoppen voor de kust van Cuba. Het verhaal eindigt in dezelfde kerk.
‘De dominee zei dat we God gingen danken dat het grootste gevaar was afgewend. Dat Hij de Russen in hun hart had gegeven om de kernwapens terug te trekken uit de Varkensbaai voor Cuba.
“Zie je wel,” fluisterde mijn vader, “die Amerikanen hebben altijd hulp nodig.”
Ik zag dat Greetje even naar me keek. Ze knipoogde. Dat dacht ik tenminste.’
De poëzie zit in dat laatste zinnetje: heeft Greetje ook gevoelens voor mij? Doorziet ze het karakter van mijn vader? Is er een verstandhouding? Voelt ze aan wat ik denk? Of verbeeld ik me dit allemaal?
Mooi is ook: ‘Halverwege de middag kwam oom Godfried met tante Sophie, een lieve vrouw met een deftige stem.’
Ze praat niet deftig, ze klinkt deftig, de deftigheid omgeeft haar.
RSS-feed