Als ik in Boedapest ben, houdt het me bezig. En in Rotterdam, eveneens een stad die bestaat uit twee delen gescheiden door een brede rivier. Echter, het is niet die scheiding waar ik aan denk, maar eerder aan de verbondenheid. De Donau die van de stadsdelen Boeda en Pest één stad maakt. De Nieuwe Maas die het oude centrum met het zuidelijke deel, de vroegere wijkplaats voor migranten, verbindt. Verbindt is het juiste woord want de rivieren maken deel uit van de stad.
Wat zou het mooi zijn als ook de Lek deel uitmaakte van Vianen en van Vreeswijk aan de andere kant van de rivier.
 
Vianen en Vreeswijk met hun beschermde stadsgezichten, barstensvol historische plekken waar ik me met gemak in de middeleeuwen waan. Vianen en Vreeswijk één geheel, in plaats van de groeigemeente Nieuwegein met zijn woonkazernes in met auto’s dichtgeslibde wijken. In plaats van de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden, het samenraapsel van onze Vrijstad Vianen, het boerse Leerdam en het dwarse Lexmond. In 2019 tot elkaar veroordeeld.
Het had ook anders kunnen lopen.
 
In de jaren vijftig van de vorige eeuw sloegen de ondernemersverenigingen van Vreeswijk en Vianen de handen ineen. Tegenwicht bieden aan de expansiedrang van de invloedrijke industrieën van de stad Utrecht was noodzakelijk. De gemeenschappelijke belangen van de twee stadjes op het gebied van handel en nijverheid en vervoer over het water naar het achterland moesten worden veilig gesteld.
Van de ondernemersvereniging resteert de Rotaryclub Vianen-Vreeswijk, een eerbiedwaardige gezelligheidsvereniging van (ex-)ondernemers die zich inzet voor het goede doel en maatschappelijk belang. Voorbeelden zijn het Viaans Dictee, dat tientallen taalliefhebbers uit de regio trekt en het watertappunt bij de aanlegsteiger van de Vrevia.
De voet- en fietsveer Vrevia die de oevers van twee oude stadskernen met elkaar verbindt. Vrevia, de namen Vreeswijk en Vianen aaneengesmeed, symbool van onze verbondenheid.

*'Mijn Vrijstad Vianen in Waterverhalen', een bundel zkv's (zeer korte verhalen) verschijnt in mei 2019.

Op de Algemene Begraafplaats van Vianen zetten twee mannen marmeren blokken op elkaar en dekken die af met een plaat. Ik vraag wat het wordt.
‘Een zuil waarop naamplaatjes bevestigd kunnen worden.’
‘Voor het strooiveld,’  zegt zijn collega.
Achter hen, tussen de bomen, staat het grafmonument van Staatsraad Jan Blanken. Jan Blanken zie ik overal. Zijn naam is verbonden met 2018, het Waterjaar van de Vrijstad Vianen.
 
Iedereen moet weten wie deze grote man, deze illustere Vianees is geweest, welke rol hij heeft gespeeld voor de waterhuishouding in het Nederland van de 19e eeuw. Niemand moet zich meer afvragen wie die Jan Blanken toch is naar wie de brede brug naast de stalen boogbrug over de Lek is vernoemd. Waar die roestige waaiersluizen met olifantenkoppen op de rotonde van de Aime Bonnastraat op slaan.
Jan Blanken wordt voor het Waterjaar van de Vrijstad Vianen afgestoft, opgepoetst en in het zonnetje gezet. Het Jan Blankenpad, de wandelroute langs twaalf voorbeelden van waterkracht,  wordt gerenoveerd. Een comité zorgt voor een prestigieus monument waar de gemeente ruimhartig de beurs voor trekt. Het Stedelijk Museum van Vianen wijdt een tentoonstelling aan deze waterbouwkundig ingenieur, de eerste Inspecteur-Generaal van de Waterstaat van Nederland. Een schilderij dat van hem gemaakt is, staat op het kaft van de Jaaragenda 2018 van de gemeente Vianen die huis-aan-huis is verspreid zodat iedere inwoner van Vianen dagelijks aan hem herinnerd wordt.
 
Het schilderij is een staatsieportret. Jan Blanken in een rijk versierd tenue met al zijn decoraties. Hij kijkt jaloers naar de schilder die hem vereeuwigt, Jean Augustin Daiwaille. Wat had de Staatsraad niet graag zo’n naam gehad. Een naam die herkenning had opgeroepen, die zelfs op een zuil bij een strooiveld van een begraafplaats nog was opgevallen.

*'Mijn Vrijstad Vianen in Waterverhalen', een bundel zkv's (zeer korte verhalen) verschijnt in mei 2019.

Voor Juliën Holtrigter
 
Hij staat op de Vrijplaats voor het stadhuis  van de Vrijstad Vianen.
De Voorstraat is stil en verlaten.
Zijn voeten in een teil met water, warm water, de damp slaat er af.
Hij draagt een zwembroek
En een badmuts die zijn schedel beschermt tegen de kou van een blok ijs dat hij met een koord van een oud douchegordijn op zijn hoofd heeft vastgebonden..
Het water loopt  langs zijn gezicht.
Hij draagt een gedicht van Jos Kessels voor.
Het heet
 
Water
 
Je bent nat.
Je spat, springt op, valt uiteen in duizend druppels en voegt je weer samen, tot een plas of emmer, een poel, vijver of bassin. Je voegt je naar iedere vorm. Je stroomt of druipt of lekt of druppelt. Je zoekt de weg van de minste weerstand, het laagste punt.
Je vloeit uit en over en af en aan. Je klatert, ruist, murmelt, sist.
Je regent, stort, pijpesteelt. Of je mot, sijpelt, druizelt.
Ik was me met je, je spoelt me af en schoon. Je verwarmt me in de winter en verkoelt me in de zomer.
Je geeft me natte handen, natte voeten, natte haren, alles nat, je doorweekt me tot op het bot.
Overal beroer je me, jij raakt me het meest aan.
Ik spring in je, zwem in je, wentel me in je, ploeg me door je heen, ga kopje onder tot je me de adem beneemt en ik weer boven kom, uit je kruip, proestend, hijgend, spugend, schuddend.
Ik drink je, warm of koud, ’s ochtends als koffie, ’s middags als thee, ’s avonds als vuurwater dat me benevelt.
Of gewoon, puur, zonder enige toevoeging.
Ik nip aan je, proef je, lik je, zoen je met mijn lippen.
Of ik slok je op, slurp en slemp je, giet me vol met je.
Soms vervloek ik je, als je me koud en klam en kleumerig maakt, en mijn broek zo nat dat ik je in mijn sokken en schoenen voel kruipen.
Jij watergruwel, weerverpester, sombere mistmiezer, vochtverspreider die verf splijt en hout aantast.
Soms haat ik je, afbreker die je bent, ondermijner, broedplek van pissebedden.
Jij dijkverslinder, schipbreker, schrikaanjager, jij zaaier van dood en verderf, ik voel me klein en nietig tegenover je.
Maar besta ik niet zelf voor 95 procent uit jou?
Zonder jou zou ik er niet zijn, niet kunnen leven.
Jij bent mijn levenbrenger, drager van mijn leven. Zozeer deel van mij dat ik geen dag zonder je kan.
Misschien dat ik daarom, als ik jou zie stromen, zelf stroom.
Dat als ik jou zie opspringen en neervallen en overvloeien, ik hetzelfde doe.
Ik bruis met je, ik murmel en klater met je, ik speel mee in jouw onophoudelijk spel.
Ik spuit met vliegende vaart de hoogte in, gretig, driftig, begerig naar zo hoog mogelijk.
Eén samengebalde straal die de zwaartekracht overwint tot ik uiteenval in duizend druppels dauw die in een daverend gefluister terugduiken,
Ieder afzonderlijk kopje onder gaan en nog één keer opspringen, duizend dansers van kristal.
Een waterval van vrijheid.
 
Hij stapt uit de teil, schuift het blok ijs van zijn hoofd en zet de camera stop.
Als hij de badmuts van zijn hoofd trekt ziet hij dat de tekst ‘22 maart Wereldwaterdag’ op zijn achterhoofd zichtbaar was.

​*Mijn Vrijstad Vianen in Waterverhalen', een bundel zkv's (zeer korte verhalen) verschijnt in mei 2019.

De ideeën voor 2018 Waterjaar Vianen zijn voorspelbaar. De Lek staat centraal. Tijdens een eerste bijeenkomst van het Netwerk Waterjaar Vianen heeft iedereen het over de Lek. Wat kan je allemaal op de Lek met waterorkesten, fonteinen, lichtshows, varend spektakel. En de Lek heeft een verleden: storm, natuurgeweld, overstromingen. Goed voor theater en toneel, daar hebben we in Vianen ervaring mee.
Rustiger vaarwater is er ook. Als het niet kan op de Lek, dan is er nog het Merwedekanaal: viswedstrijden, tochtjes voor inwoners van Batenstein, waterfietsen voor de jeugd, zwemmen in het open water.
En hapjes en drankjes waar dat mogelijk is, want daar houden de inwoners en toeristen van. Op netwerkbijeenkomsten is de plaatselijke middenstand goed vertegenwoordigd.
 
Dwars door het Land van Vianen met zijn bruisende ideeën, botsende belangen, jacht op geld, geschreeuw om aandacht, stroomt de Oude Zederik.
‘Laat mij er maar buiten, laat mij maar met rust.’ Ik hoor het de Oude Zederik murmelen.
 
De historie van het water van Vianen geweld aan doen? Ons van het belang van deze eeuwenoude vaarweg geen rekenschap geven? Niks daarvan.
 
Een van de meest invloedrijke heren van Vianen was Johan Wolfert van Brederode (1599-1655). Deze Brederode was een bescheiden mens die, naar zijn wens, zonder pracht en praal begraven werd.
De overlevering wil dat zijn weduwe, Louise Christine van Solms-Braunfels, voor zijn nagedachtenis de Oude Zederik heeft laten graven. Een trekvaart die het vervoer van noord naar zuid, van Vianen naar Gorinchem, aanzienlijk eenvoudiger en sneller maakte. In 1658 is aan het begin van de vaarweg een prachtig wapenschild geplaatst. Het zit gemetseld in de muur van de brug vlak boven het water op de hoek van de Prinses Julianastraat en de Buitenlandpoort.
Daar moet u een diepe buiging maken. Voor de Oude Zederik. En om het wapenschild te kunnen zien.

*'Mijn Vrijstad Vianen in Waterverhalen,' een bundel zkv's (zeer korte verhalen) verschijnt mei 2018.